Σχολείο Συγγρού Αλοννήσου
Στο διάστημα 1895-1914 δημιουργήθηκαν σε όλη την Ελλάδα 400 σχολεία, δωρεά Συγγρού. Με δική του δαπάνη χτίστηκαν στα νησιά Σκιάθο, Σκόπελο (διθέσια), Αλόννησο (μονοθέσιο). Τα νεοκλασικά σχέδια για τα Σχολεία ήταν σταθερά κι εκτός από την πρακτική σχεδίασή τους είχαν και πάρα πολύ ωραία εμφάνιση. Τα αρχιτεκτονικά διακοσμητικά μέλη της πρόσοψης οι παλιοί Αλοννήσιοι τα θυμούνται και αγανάκτησαν όταν αυτά καταστράφηκαν στην δεκαετία του ’60 από ντόπιους μαστόρους που ήθελαν να κάνουν προσθήκη δεύτερης αίθουσας.
Από το αρχείο της γνωστής για την προσφορά της στους ανθρώπους της Αλοννήσου ιατρού Αντιγόνης Μπακράτσα βρέθηκαν τα πιο κάτω έγγραφα, που μας δίνουν μια ιδέα για το πώς χτίστηκε το σχολείο. Με ευγένεια κι ενθουσιασμό μας παραχωρήδηκαν από την ίδια για μελέτη του πιο μεγάλου νεοκλασικού κτηρίου του νησιού.
Παρακάτω ακολουθούν διάφορα έγγραφα σχετικά με τις εργασίες για την ανέγερση του σχολείου.
Το πρώτο που συντάχθηκε το 1901 αφορά την πώληση πέτρας στον Κ.Γ Ρεμπάκη (εργολάβο του έργου) που κατάγεται από τη Σκόπελο.
Ο Κ.Π Ρεμπάκης αγοράζει πέτρα από τον Αλοννήσιο Δημήτριο Παπαβασιλείου. Ο ίδιος αγρότης είχε πουλήσει το οικόπεδο του στον Δήμο Αλοννήσου για την κατασκευή εντός του χωριού σχολικού κτηρίου.
«Ό υποφαινόμενος Δημήτριος Παπα-Βασιλείου, γεωργός, κάτοικος Αλοννήσου, επώλησε πρός τόν Κ.Γ. Pεμπάκην, εργολάβον, ολόκληραν την πέτρα, ην δι’ ίδίων εργατων έξεβαλον, κείμενη είς τά οίκόπέδον μου είς την Αλόννησον, οπερ οίκόπεδο επώλησα διά σύμβολαιογραφικης πραξεως εις τόν δήμον Αλοννήσου, ινα χρησιμευση διά την κατασκευήν του δημοτικού σχολείου. Την πέτρα ταύτην επώλησα καθ'όλοκλήρίαν εις τόν ανωτερω έργολάβον αντί δραχμων πεντήκοντα, τας οποίας και παρέλαβον σήμερον ενώπιον μαρτύρων, δηλώ δε οτι η πέτρα αυτή είναι καθ' ολοκληρίαν ίδική μου καί είμαι υπευθυνος δια πασαν τυχόν διεκδίκησην παρ' άλλου.
Εν Σκοπέλω τη 19 Απριλίου 1901
Οι μάρτυρες
Ί. Π. Γεριάνης
Ί. Ν. Νικολαίδης
Ο πωλήσας
Δημήτρης Παπαβασιλείου.
Για διάφορους λόγους η έναρξη εργασιών καθυστέρησε για δύο περίπου χρόνια. Το 1903 δόδηκε τελικά το πράσινο φως για την κατασκευή του με το παρακάτω πρωτόκολλο:
ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟΝ
οριστικής παραλαβής τών έργων κατασκευής μονοταξίου Δημοτικού σχολείου εις το χωρίον 'Αλοννήσου, του Δήμου Αλοννήσου.
Εργολάβος Κωνσταντίνος Ρεμπάκης
Ό υποφαινόμενος Ν. Ι. Φαράκλας υπομηχανικός αναπληρών τόν Νομομηχανικόν Μαγνησίας και Βασίλειος Σταματέλος επιθεωρητής των Δημοτικών Σχολείων του Νομου Μαγνησίας αποτελουντες την διά της υπ. Άρ. 15729 από 29 Αυγούστου σε διαταγής του επί την εσωτερικών υπουργείον ορισθείσαν έπιτροπην πρός οριστικήν παραλαβήν του άνω εργου μεταβόντες την τετάρτην (4ην) του μηνός Νοεμβρίου του 1903 ημέραν τρίτη πρός παραλαβήν τών τεχνικών έργων κατασκευής μονατάξιου Δημοτικού Σχολείου των αρρενών εν τω χωρίω Αλοννήσου του Δήμου Αλοννήσου της επαρχίας Σκοπέλου επί παρουσία και του εργολάβου Κων. Ρεμπάκη λαβόντες δ'υπ' όψει καί τάς εν τω πρωτόκολλω προσωρινής παραλαβης παρατηρήσεις της τε επιτροπής καί εξετάσαντες αυτά επισταμένως, εύρομεν ότι εξετελέσθησαν συμφώνως τώ προυπολογισμώ καί τη συγγραφή υποχρεώσεων του έργου καί εύρίσκονται έν καλή καταστάσει συντηρήσεως. Παρελθούσης δέ και της νομίμου προθεσμίας εγγυήσεως τών δώδεκα μηνών διά τα τελικά έργα, παραλαμβάνομεν ταύτα οριστικώς.
Εν Βόλω τη 2 Δεκεμβρίου 1903
Πριν αρχίσουν οι εργασίες, ο εργολάβος του έργου Κ. Γ. Ρεμπάκης συνέταξε ένα έγγραφο για το τρόπο εκτέλεσης του έργου και τα υλικά που πρέπει να χρησιμοποιηθούν.
Απ' αυτό μαθαίνουμε αρκετές πληροφορίες για τις συνθήκες εργασίας, την παραγωγή ντόπιων οικοδομικών υλικών, τον τρόπο που θεμελίωναν κ.α.
Συγγραφή υποχρεώσεων
Αρθρον 3. Αργός λίθος. Οι αργοι λίθοι ληφθήσονται εν τω πλησιέστερων λατομείων, κατά την εκλογή του διευθυντού του έργου μηχανικόν έσον του δε συμπαγείς, άνευ χωματώδους περιβολής κανονικώς τε διαστάσεων ούχι ελάσουνος τω 0,20Χ0,20Χ0,25. Δια τας ορατάς επιφανείας κατεργάζουνται επιμελώς δια της πλευράς όπως εφαρμόζονται ακριβώς.
Άρθρον 4. Ξεστός λίθος. Δέον να έχουν τας εν τω άνω άρθρο ιδιότητας έσονται όμως κανονικότερος κι επιδεκτικώς κατεργάσας στα του κομένου εκ της στήλης. Η εξωτερική, άνωθεν επιφάνεια και η επιφάνεια επαφής θέλουν μορφωθεί ορθογωνίως με οξείας κόψεις με παράγλειφο 0,02 πλάτος. Οι εντός του τοίχου αρμοί δέον να εφάπτονται ακριβώς αλλήλων καθ' όλας τας διευθύνσεις κατά 0,10μ. τουλάχιστον ούτος δ' ώστε το πλάτος του αρμού να μην είναι πλέον του 0,01μ.
Αρθρον 5. Οπτόλινθος, έσονται εις καθαρόν άργιλλον καλώς λαξευμένων σχήματος κανονικού, άνευ ρηγμάτων και μη πυρίλλεκτος κρουόμενος διά νά ηχούν, ριπτόμενος εκ του... να μην θραύσονται.
Άρθρον 6. Κίραμος έσονται Γαλλικού συστήματος εγχώριας κατασκευής, εξ’ οπτίς καθαρού αργίλου πάχους 0,008 και μέ κανονικές ραβδώσεις επιτρεπούντος τήν μετακίνησιν αυτήν κατά 9,2 έκάστοτε κατά μήκος της 1,9 κατά πλάτος.
Άρδρον 7. Ή άσβεστος έσεται πρόσφατη σε τεμάχια άνευ ετερογενούς αναμίξεως, εσβυσμένη δέ είς το ανάλογον ποσό ύδατος δέον νά κοχλάζη ιαχυράς ώς νά αποσιωντίθεται ταχέως είς πολτώδη ζύμην.
Άρθρον 8. Ή άμμος έσετε χονδροκόκιτως, όρνητη και καθαρώ γαίω, απαγορεύεται δε αυστηρώς η χρήσις θαλασσίας άμμου. Δια τα αμμοκονιάματα γενήσεται χρήσις λεπτής άμμου.
Άρθρον 9. Η ξυλεία διά μέν τά ζευκτά τής στέγης έσεται εγχώρια λάρζινη, διά δέ τάς υπόλοιπες εργασίες Τεργέστης ή Φεούμης έκλεκτής ποιότητας άνευ πολλών όξιων ρηγμάτων ή ωπών. Ή παραλαβή αυτής γενήσεται έν Βολω προ τής μεταφοράς.
Άρθρον 10. Τά σιδερικά έν γένει έσονται ευρωπαϊκής κατασκευής της έκλογής του διευθύνοντος το έργον μηχανικού όστις θέλει προβεί έκ τήν άγορά αύτών έν Βόλο δια λογαριασμώ τω εργολάβω.
Άρθρον 11. Δ' υαλοπίνακες έσσονται έξ ημικρυστάλλου λευκού, άνευ φυσαλλίδων ή ριμάτων.
Πρώτη έκτέλεσις του έργου
Άρθρον 12. Θεμελίωσις. Το όρυγμα τω θεμελίω θέλει γίνει κανονικώς με τις εν τω διάγραμματι οριζομένους διαστάσεις μέχρι βαθέος καθορισμένω επιτοπίως ανάλογες της ποιότητας του εδάφους.
Άρθρον 13. Λιθοδομή. Η δ’ αργώ λίθω λιθοδομή εκτελεσθήσεται δ’ ευμεγεθών κανονικών λίθων κανονικώς εν συνδέσει προς αλλήλους άφθονον αμμοκονίας πληρούσης μέχρει υπερχειλίσεως τά μεταξύ αυτών κενώ. Ανά τετραγωνικόν μέτρο επιφανείας δέ να τοποθετώνται πέντε τουλάχιστον διαμπερείς λίθοι αις δε γωνία και αι παραστάδες των θυρών πρέπει νά κατασκευασθούν διά κανονικών λίθων πρώτου μεγέθους ευχονδρισμένων διά της σφυράς κι ανατομέντων πρινοειδής με την παρακείμενη απλή λιθοδομή. Τα τείχη υψώνται ισοδώμως και οριζωτιούνται ακριβώς ανά μέτρων ύψος. Εν καιρώ ξηρασίας τα κατασκευαζόμενα τείχη καταβρέχον τάς αυλάκες διά διάτρητων καταβρυκτήρων. Οι δ’ απκόπλινθος έμβαπτίζωνται εντός ύδατος πριν η τοποθετηθούν. Η τοιχοποιία πληρωθήσεται ως πλήρης, πλήν ουδεμία αποζημίωσης θέλει δοθεί διά την περιπλέων εργασίαν προς μόρφωσιν τώ γωνιώ είς την παραστάδην προς δε των θολιακών ανακουφαίνεως.
Άρθρον 14. Στέγη. Τα ζευκτά της στέγης θέλουν κατασκευασθεί κατά το κατά την εκτέλεσην εγχειρισθησόμενα τω εργολάβω σχέδια θέλουν δε συνδεθή δ’ εγκοπών κι κονδύλων αι στα κοχλισφύρων ήλων. Αι κέραμοι θέλουν τοποθετηθή εις κανονικούς στείχους κι συνδεθή προς τάς πήχεις διά σιδηρού σύρματος.
Αι κορυφαίοι κέραμοι θέλουν προσκολληθεί διά τσιμέντου ως κι αι επί των τοιχών εδριαζόμενοι. Ως έκ την συνάντησιν τώ διαφόρου φοράς επιφανειών της στέγης αρμοί θέλουν επενδυθεί διά ταινίας του ψευδαργύρου πλάτους 0,30
Άρθρον 15. Ξυλουργική έργασία. Η εργασία διά τά πατώματα και κουφώματα έσεται πρώτης ποιότητος με κανονικάς συνδέσεις, διά ξύλινην ήλην και κόλλας με γωνίας επιμελώς κατεργασμένης επακριβώς καλά ορθάς γωνίας. Άπαντα τα σιδερικά θέλουν τοποθετηθή επιμελώς κι ευστόχως ούτως ώστε η λειτουργία των φύλλων είναι απρόσκοπτως, το δέ κλείσιμον ασφαλές. Άπασαι οί θύραι και τα παράθυρα θέλουν ασφαλισθεί διά κατάλληλων αγκύστρων όπως τηρώνται ανοικτά αμφότερα τά φύλλα, οι δε φεγγίται με σιδηράς λαβήδας επιτρέποντος την από διαφόρους γωνίας τοποθέτησιν τω. Οι υαλοπίνακες θέλουν εξασρωκλισθεί εώς τη θελοστεσίαν διά κοπτών ακέφαλων ήλων και στόκου. Οι αρμοί των σανιδιών του πατώματος να παραπλέκουν κανωνικώς και μη αποτελούν στοίχους συνεχείς.
Άρθρον 16. Τ’ αμμοκονιάματα θέλουν εκτελεσθεί δι’ αμμοκονίαν, εξ ασβέστου ήτις παρέμεινε επί ένα τουλάχιστον μήνα εις τον βόθρων κι το μεν απλακτώ θέλουν επηθεθεί είς δύο στρώσεις τώ δέ τριπτό είς τρεις, ων η τελευταία λειαίνεται επιμελώς στα του τριπτού μέχρις εξαφανίσεως όλων των τριχοειδών ρηγμάτων. Το διά τσιμέντο επίχρισμα θέλει λειαθεί μέχρις να αποβεί στιλπνών. Προ τής αποθέσεως τω κονιαμάτων τα τείχη καταβρέχονται δι' άφθονου ύδατος.
Άρθρον 17. Ελαιοχρωματισμοί. Ούτος εκτελούνται εν τρεις διαστρώσεις αφού προηγούμενος τριβεί η ξυλεία δι' υαλοχάρτου, στα χρώματα της εκλογής του μηχανικού διαλυλημένον εκ ωβραστώ λινελαίου καθαρού άνευ αιθερίων ελαίων.
Άρθρο 18. Απαγορεύεται όπως (αυθεθετείν) είς τούς τοίχους διά προς τοποθέτησιν του ικριώματος. Η αποζημίωση διά ικριώματα τις τύποις όλων περιλαμβάνεται είς τις τιμές των εργασιών.
